هدف از پژوهش حاضر، ارائه مدلی جامع در تجاری سازی دستاوردهای تحقیقات دانشگاهی است که تا حد امکان حالات مختلف تجاری سازی را پوشش داده و ذی نفعان درگیر در این حوزه را در جهت پاسخ گویی به پرسش های فرارو توانمند سازد. مولفه های مدل پیشنهادی پژوهش با مطالعه تطبیقی مدل های تجاری سازی دانشگاه های دنیا و نیز با نظرسنجی از خبرگان این حوزه شناسایی شدند. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش تطبیقی است و جامعه آماری مورد بررسی این تحقیق شامل 73 دانشگاه از پنج قاره است که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور اعتباریابی، مدل نهایی به37 صاحب نظر ارائه شد. این مطالعه روی بررسی تطبیقی مدل های تجاری سازی 73 دانشگاه دنیا متمرکز است و مدل بهبود یافته ای ارائه می دهد که می تواند در افزایش بهره وری سازوکار تجاری سازی دانشگاه های کشور مفید واقع شود. این مدل جدید با بهره مندی از مزایای تمام مدل ها، فاقد برخی از معایب مدل های قبلی است. طراحی مدل مذکور به گونه ای صورت پذیرفته تا بتواند راهگشای افرادی باشد که در عمل به دنبال کنش تجاری سازی دانشگاهی هستند. دلایل برتری این مدل نسبت به 73 مدل مطالعه شده در طی فرایند تحقیق، از یک سو جامعیت آن با توجه به مدل های جدید تحقیقات خارجی (کارکردی و نه فرایندی) و از سوی دیگر، توجه به معیارها و عواملی است که در تحقیقات داخلی و مصاحبه با صاحب نظران به دست آمده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

هدف از مقاله حاضر، ارائه مدل مفهومی نظری پدیده تجاری سازی دستاوردهای تحقیقات دانشگاهی (عوامل تشکیل دهنده و عوامل موثر) است که تا حد امکان جنبه مغفول این پدیده را پوشش داده و ذینفعان درگیر در این حوزه را برای پاسخگویی به پرسش های فرارو توانمند سازد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کیفی است. جامعه آماری مورد بررسی این تحقیق، دانشکده های صنعتی بخش دولتی در شهر تهران است. حجم نمونه شامل 55 شخصیت حقیقی و حقوقی (مشتمل بر 20 شرکت دارای فناوری با خاستگاه دانشگاهی، 22 عضو هیات علمی درگیر در کنش تجاری سازی و 13 صاحب نظر این حوزه) است که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته های پژوهش، مدلی مفهومی است که مشتمل بر 4 گروه عوامل فردی، درون سازمانی، برون سازمانی و ارتباط دهنده (دروازه بان فناوری) و مولفه های تشکیل دهنده تجاری سازی دستاوردهای تحقیقات دانشگاهی مشتمل بر تاسیس شرکت زایشی دانشگاه، واگذاری لیسانس فناوری، فروش فناوری و ارائه خدمات است. دلیل برتری این مدل نسبت به مدل های کنونی، معرفی دروازه بان فناوری دانشگاهی است که عامل مهمی در تقارن اطلاعات و ایجاد ارتباط میان دانشگاه و صنعت بوده و البته در هیچیک از پژوهش های گذشته در داخل و خارج از کشور به این موضوع به طور خاص پرداخته نشده است.

هدف این پژوهش فراروش تحقیقات حوزه استراتژی در دانشگاه های سطح یک تهران در چارچوب پایان نامه های مقطع کارشناسی ارشد و رساله های مقطع دکتری است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و ابزار گردآوری داده ها، مطالعه کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه پایان نامه های مقطع کارشناسی ارشد و رساله های مقطع دکتری حوزه استراتژی در چهار دانشگاه تربیت مدرس، تهران، شهید بهشتی و علامه طباطبایی است که بین سال های 1370 تا 1395 انجام گرفته و در کتابخانه دانشکده مربوطه وجود داشته است. روش نمونه گیری به صورت تمام شماری بوده و پس از حذف نمونه های غیرمرتبط، حجم نمونه نهایی مورد بررسی 188 عدد است. شاخص های تحلیل در قالب 11 پارامتر سهم موضوعی، مقطع تحصیلی دانشجویان، تعداد افراد مشارکت کننده، مشارکت نهادهای علمی، مشارکت گروه های علمی-تخصصی، جنسیت پژوهشگر، روش ها و تکنیک های مورد استفاده، بررسی اعتبار روش تحقیق، روش های تجزیه وتحلیل آماری، منابع و مآخذ و وضعیت ظاهری پایان نامه بررسی شد. به اختصار باید گفت با توجه به نتایج، تقویت آموزش دروس روش تحقیق و همچنین مدیریت استراتژیک برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد ضروری است. ضمن این که لازم است توجه به روش های موردی و تطبیقی، روش تحقیق کیفی و آمیخته، استفاده از ابزارهای ترکیبی (پرسشنامه-مصاحبه-اسناد)، توجه بیشتر به پایان نامه های با سطح تحلیل فردی و یا ملی و نمونه گیری های غیراحتمالی و همچنین دقت بیشتر در روایی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

تجاری سازی دستاوردهای تحقیقات دانشگاهی، مواد خام توسعه و تداوم رشد اقتصادی شناخته می شود. هدف تحقیق حاضر، شناسایی عوامل موثر بر تجاری سازی دستاوردهای تحقیقات دانشگاهی و طراحی مدل ساختاری آن در دانشکده های فنی مهندسی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، آمیخته است. جامعه نظری در بخش کیفی خبرگان و در بخش کمی، اعضای هیات علمی دانشکده های مهندسی دانشگاه های دولتی تهران است. حجم نمونه در بخش کیفی 55 نفر (نمونه گیری هدفمند با اشباع نظری) و در بخش کمی، 334 نفر (طبقه ای تناسبی تصادفی) تعیین شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساخت یافته و پرسشنامه محقق ساخته بود. یافته های تحقیق شامل ارائه مدل مفهومی و شناسایی متغیرهای مستقل در چهار دسته عوامل فردی، درون سازمانی، برون سازمانی و ارتباط دهنده (دروازبان فناوری) است. بر اساس نتایج، وضعیت تجاری سازی در دانشگاه ها و همچنین عوامل درون سازمانی، پایین تر از سطح متوسط قرار دارد.

از دیدگاه نظام ملی نوآوری، تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی دارای اهمیت و جایگاه ویژه در نظام های علمی، فنی، اقتصادی و اجتماعی است. علی رغم اهمیت و ارزش بالای تجاری سازی دستاوردهای پژوهش های علمی، همواره در فرایند تجاری سازی مسایل و مشکلات زیادی وجود دارد که مانع از تحقق اهداف تجاری سازی می شود. یکی از موانع عمده تجاری سازی، ناکارآمدی روشها و عدم بکارگیری روش علمی- تجربی معتبر برای تجاری سازی است. در این مقاله، با استفاده از متدولوژی ترکیبی مطالعه اسنادی و پژوهشهای میدانی با توجه به مفاهیم و الگوهای تجاری سازی دستاوردهای پژوهش های علمی، انجام تحقیقات تولید نیمه صنعتی بعنوان یک راهکار اصولی برای امکان سنجی تخصصی فنی- اقتصادی طرح و مدیریت ریسک و اتصال دستاوردها و نتایج پژوهش های علمی به تولید صنعتی پیشنهاد و فرایند آن توسعه داده شده است. بر اساس الگو و راهکار پیشنهاد شده در این مقاله، پس از دستیابی به نتیجه پژوهش علمی، تحقیقات تولید نیمه صنعتی بصورت نظام یافته انجام می شود تا محصول نهایی با اطمینان بیشتر و ریسک و هزینه کمتر، با یک نقشه راه و طرح تجاری مشخص، آماده تولید صنعتی و عرضه به بازار مصرف شود.